Η Φουκοσίμα προκάλεσε αυτό που ήταν αναμενόμενο να συμβεί: ένα νέο σοβαρό πυρηνικό «ατύχημα». Τη στιγμή που γράφονται οι γραμμές αυτές, δεν είναι ακόμη βέβαιο ένα το «ατύχημα» αυτό θα λάβει τις διαστάσεις μιας καταστροφής ανάλογης με το Τσερνομπίλ, αλλά αυτή είναι η κατεύθυνση προς την οποία τα πράγματα, δυστυχώς, φαίνεται να εξελίσσονται. Σε κάθε περίπτωση, είτε πρόκειται για μια μεγάλη καταστροφή είτε όχι, η απόδειξη είναι για ακόμα μια φορά ότι η τεχνολογία αυτή δεν θα μπορεί ποτέ να είναι 100% ασφαλής. Οι κίνδυνοι είναι τόσο τρομακτικοί ώστε το συμπέρασμα να είναι προφανές: είναι επιτακτική ανάγκη να εγκαταλείψουμε την πυρηνική ενέργεια και να την εγκαταλείψουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα. Αυτό είναι το πρώτο μάθημα που μπορούμε να πάρουμε από το παράδειγμα της Φουκοσίμα, αλλά η εφαρμογή αυτού αναδεικνύει κοινωνικά και απολύτως θεμελιώδη πολιτικά ερωτήματα που απαιτούν μια πραγματική κοινωνική συζήτηση, μια εναλλακτική λύση στον πολιτισμό του καπιταλισμού και της αέναης ανάπτυξης.
Μια επικίνδυνη τεχνολογία
Το 1957 ήταν το Windscale, το 1979 το Three Mile Island, το 1986 το Τσερνομπίλ, το 2000 το Tokai Mura και τώρα η Φουκοσίμα. Ο κατάλογος των ατυχημάτων σε πυρηνικούς σταθμούς συνεχίζει να αυξάνεται. Και απλά δε γίνεται να είναι διαφορετικά. Δεν είναι απαραίτητο να έχει κανείς διδακτορικό στη φυσική για να το καταλάβει. Ένα πυρηνικό εργοστάσιο λειτουργεί κάπως σαν το βραστήρα. Οι αντιστάσεις του αντιστοιχούν στις ράβδους καυσίμων του πυρηνικού εργοστασίου.
Αν δεν υπάρχει νερό στο βραστήρα και οι αντιστάσεις συνεχίζουν να θερμαίνονται, υπάρχει πρόβλημα. Το ίδιο πρόβλημα ισχύει και για τις ράβδους καυσίμου οι οποίες πρέπει συνεχώς να κολυμπούν στο νερό ώστε να προκαλέσουν το βρασμό του. Ο ατμός που δημιουργείται γυρίζει τις τουρμπίνες που παράγουν ηλεκτρισμό. Το εργοστάσιο καταναλώνει μεγάλες ποσότητες νερού των οποίων η κυκλοφορία εξασφαλίζεται από τις αντλίες.
Σε περίπτωση που οι αντλίες σταματήσουν να λειτουργούν το νερό τρέχει έξω και η υπερθέρμανση των ράβδων επιδεινώνεται. Αν δεν προσθέτουμε νερό γρήγορα, η θερμότητα που παράγεται από την αντίδραση μέσα στις ράβδους είναι τέτοια ώστε οι ράβδοι λιώνουν και πέφτουν στο κατώτατο σημείο της δεξαμενής (που αντιστοιχεί στη βάση του βραστήρα). Αυτή η δεξαμενή είναι με τη σειρά της που τοποθετείται σε διπλό περίβλημα ασφάλειας: είναι ο αντιδραστήρας του οποίου τη φιγούρα γνωρίζει όλος ο κόσμος, καθώς είναι χαρακτηριστική. Εάν το περίβλημα του αντιδραστήρα δεν αντέχει την έντονη θερμότητα που εκλύεται από τις λιωμένες ράβδους και ρηγματώνεται, ραδιενέργεια απελευθερώνεται στο περιβάλλον μαζί με όλες τις θανατηφόρες συνέπειες που αυτό συνεπάγεται.
Μια τεχνολογία εύθραυστη
Η αντίδραση που προκαλείται σε μια μονάδα παραγωγής πυρηνικής ενέργειας είναι μια αλυσιδωτή αντίδραση: βομβαρδίζουμε τους πυρήνες ουρανίου με νετρόνια, απορροφώντας ένα νετρόνιο ένας πυρήνας ουρανίου χωρίζεται στα δύο και απελευθερώνει ένα μεγάλο ποσό ενέργειας (που αποτελεί την πυρηνική σχάση). Την ίδια στιγμή απελευθερώνονται και άλλα νετρόνια, κάθε ένα από τα οποία μπορεί να προκαλέσει τη σχάση ενός άλλου πυρήνα ουρανίου. Από τη στιγμή που η αντίδραση ξεκινά, συνεχίζει μόνη της. Ο μόνος τρόπος για την ελέγξουμε και για να παρακολουθήσουμε τη θερμοκρασία είναι να παρεμβάλλουμε μεταξύ των ράβδων καυσίμου ράβδους από κράματα που μπορούν να απορροφήσουν τα νετρόνια χωρίς να προκαλείται σχάση του υλικού. Μπορούμε έτσι να ψύξουμε την καρδιά του αντιδραστήρα. Αλλά αυτή η ψύξη χρειάζεται κάποιο χρόνο. Εν τω μεταξύ, οι ράβδοι καυσίμου πρέπει να κολυμπούν στο νερό, γιατί διαφορετικά κινδυνεύουν να υπερθερμανθούν.
Οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας επαναλαμβάνουν ακούραστα ότι η συσκευή είναι εξαιρετικά ασφαλής, κυρίως επειδή, σε περίπτωση αστοχίας του δικτύου, οι αντλίες μπορούν να τροφοδοτηθούν με ενέργεια χάρη στις γεννήτριες έκτακτης ανάγκης. Το ατύχημα στη Φουκοσίμα δείχνει ότι οι διαβεβαιώσεις αυτές δεν αξίζουν και πολλά: εξαιτίας του σεισμού, οι σταθμοί προκάλεσαν αυτόματα μια αλυσιδωτή αντίδραση, όπως ήταν αναμενόμενο σε τέτοιες περιπτώσεις. Συνεπώς, δεν υπήρχε περισσότερη ενέργεια για να λειτουργήσουν οι αντλίες. Τα ηλεκτρικά δίκτυα θα έπρεπε να λειτουργήσουν, δυστυχώς όμως ήταν εκτός λειτουργίας, καθώς πνίγηκαν από το τσουνάμι. Το νερό ψύξης ήταν ανεπαρκές, οι ράβδοι καυσίμου εντοπίστηκαν από ένα αρχικό ύψος 1,80 μ. σε ύψος πάνω από τρία μέτρα (για συνολικό μήκος 3,71 μ.). Η υπερθέρμανση προκάλεσε υπερπίεση και χημική αντίδραση (ηλεκτρόλυση του νερού ψύξης) παράγοντας υδρογόνο. Οι τεχνικοί κυκλοφόρησαν στη συνέχεια ατμό, ώστε να αποφευχθεί μια έκρηξη της δεξαμενής. Όμως, το υδρογόνο είχε προφανώς εξερράγη στον αντιδραστήρα, προκαλώντας την κατάρρευση του τρούλου του κτηρίου, και ο ατμός απελευθερώθηκε στο περιβάλλον. Το σενάριο αυτό προφανώς επαναλήφθηκε και σε ένα δεύτερο αντιδραστήρα.
Όπως στο Τσερνομπίλ
Η παροχή γλυκού νερού διακόπηκε μετά από το τσουνάμι και οι τεχνικοί χρησιμοποίησαν το νερό από την κοντινή θάλασσα. Αρκετοί αμερικανοί εμπειρογνώμονες δήλωσαν ότι επρόκειτο για μια τυπική «πράξη απελπισίας». Σύμφωνα με αυτούς, αυτό θυμίζει τις μάταιες προσπάθειες να αποφευχθεί η τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα του Τσερνομπίλ, όταν οι υπάλληλοι του σταθμού και οι ηρωικοί εθελοντές άρχισαν να χύνουν άμμο και μπετόν στον αντιδραστήρα, πράγμα που τους έκανε να πληρώσουν με τη ζωή τους. Η μετρημένη ραδιενέργεια σε 80 χλμ. από τη Φουκοσίμα είναι ήδη παραπάνω από 400 φορές πάνω από τα επιτρεπόμενα επίπεδα. Έξι γενναίοι Ιάπωνες δημοσιογράφοι επισκέφθηκαν με μετρητές Geiger το Δημαρχείο της Futaba, που βρίσκεται 2 χλμ. από το επίκεντρο της ραδιενέργειας: η ραδιενέργεια εκεί ήταν μεγαλύτερη από την ικανότητα μέτρησης ορισμένων συσκευών τους! Επί του παρόντος, εκτιμάται ότι ένας ιάπωνας πολίτης λαμβάνει σε μία ώρα την δόση ραδιενέργειας που θεωρείται αποδεκτή για ένα έτος.
Στις δηλώσεις του γαλλικού δικτύου «Έξοδος από τα πυρηνικά» (Sortir du nucléaire) αναφέρεται: «από τις πληροφορίες αυτές διαπιστώνεται ένα εντυπωσιακά υψηλό επίπεδο ραδιενέργειας σε μια ευρεία περιοχή γύρω από το εργοστάσιο, του οποίου οι συνέπειες για την υγεία δεν μπορεί παρά να είναι πολύ σοβαρές». Δεν πρέπει να πιστεύουμε ότι είμαστε απρόσβλητοι από το νέφος που προκλήθηκε: το προηγούμενο του Τσερνομπίλ έδειξε ότι ένα ραδιενεργό νέφος μπορεί να μολύνει τεράστιες περιοχές. Τα πάντα εξαρτώνται από τη δύναμη με την οποία τα σωματίδια στέλνονται στην ατμόσφαιρα. Στην περίπτωση μιας πολύ ισχυρής έκρηξης, τα ραδιενεργά στοιχεία μπορεί να εκτοξευτούν σε υψόμετρο ενός αεροσκάφους, όπου κυριαρχούν ισχυρά ρεύματα. Σε αυτήν την περίπτωση, το νέφος θα μπορούσε να επηρεάσει περιοχές πολύ μακριά από τη Φουκοσίμα.
Δύο αγωνιώδη ερωτήματα
Αυτή η ραδιενέργεια προέρχεται κυρίως από δύο χημικά στοιχεία: το ιώδιο-131 και το καίσιο-137. Και τα δύο είναι εξαιρετικά καρκινογόνα, αλλά το πρώτο έχει διάρκεια ζωής στην ατμόσφαιρα περίπου 80 ημέρες, ενώ το δεύτερο παραμένει ραδιενεργό για περίπου 300 χρόνια. Την Κυριακή 13 Μαρτίου περισσότερα από 200.000 άτομα απομακρύνθηκαν από την περιοχή. Οι αρχές κήρυξαν μια ζώνη αποκλεισμού 20 χλμ. γύρω από τον πρώτο αντιδραστήρα της Φουκοσίμα και περίπου 10 χλμ. από το δεύτερο. Η παρουσία του καισίου-137 είναι ιδιαίτερα ανησυχητική.
Ακριβείς πληροφορίες είναι ανύπαρκτες: η Tokyo Electric Power Company (TEPCO) και οι ιαπωνικές αρχές κρύβουν περισσότερο από πιθανό ένα μέρος της αλήθειας. Τα δύο πιο ανησυχητικά ερωτήματα που προκύπτουν είναι αφενός κατά πόσον το λιώσιμο των ράβδων έχει περάσει υπό έλεγχο ή συνεχίζεται, και αφετέρου κατά πόσο το περίβλημα της δεξαμενής θα κρατήσει. Σύμφωνα με τον Ken Bergeron, πυρηνικό φυσικό που εργάζεται στις προσομοιώσεις ατυχημάτων σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, το περίβλημα της δεξαμενής «είναι βεβαίως ισχυρότερο από το Τσερνομπίλ, αλλά πολύ λιγότερο ισχυρό από ό,τι στο Three Mile Islands». Οι ειδικοί δεν κρύβουν την ανησυχία τους: «εάν δεν ανακτηθεί ο έλεγχος, θα περάσουμε από τη μερική τήξη στην πλήρη τήξη, που θα αποτελέσει την ολοκληρωτική καταστροφή», όπως δήλωσε ένας από αυτούς (Le Monde, 03/13/2011).
Αλλά το χειρότερο θα ήταν η τήξη της καρδιάς του δεύτερου αντιδραστήρα, ο οποίος εξερράγη στις 13 Μαρτίου. Στην πραγματικότητα το καύσιμο που χρησιμοποιείται είναι το ΜΟΧ, ένα μείγμα οξειδίου απεμπλουτισμένου ουρανίου και πλουτωνίου-239. Το πλουτώνιο-239 είναι στην πραγματικότητα ένα απόβλητο ανακυκλωμένο των συμβατικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής ουρανίου. Η ραδιενέργειά του είναι εξαιρετικά υψηλή και η «μισή διάρκεια ζωής του» (δηλαδή ο αριθμός των ετών που απαιτούνται για να μειωθεί κατά το ήμισυ η ραδιενέργειά του), υπολογίζεται σε 24.000 χρόνια. Οι Ιάπωνες γνωρίζουν καλά αυτό το στοιχείο και τις φοβερές του συνέπειες: η πυρηνική βόμβα που έπεσε στο Ναγκασάκι στο τέλος του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, είχε βάση το πλουτώνιο-239 ...
Ένας κίνδυνος απαράδεκτος
Μετά την καταστροφή του Τσερνομπίλ οι υποστηριχτές της πυρηνικής ενέργειας υποστήριξαν ότι η κακή σοβιετική τεχνολογία, με τα κακά πρότυπα ασφαλείας και το γραφειοκρατικό της σύστημα, ήταν η βάση του ατυχήματος. Σύμφωνα με τα πιστεύω τους, τίποτα παρόμοιο δε θα μπορούσε να συμβεί στους σταθμούς που βασίζονται στην καλή καπιταλιστική τεχνολογία, ειδικά μάλιστα στις δικές μας «δημοκρατικές» χώρες, όπου ο νόμος λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας σε όλα τα επίπεδα. Σήμερα βλέπουμε ότι αυτό το κήρυγμα δεν αξίζει τίποτα.
Η Ιαπωνία είναι μια χώρα της υψηλής τεχνολογίας. Έχοντας πλήρη επίγνωση του σεισμικού κινδύνου, οι ιαπωνικές αρχές έχουν επιβάλει αυστηρούς κανόνες για την κατασκευή των εργοστασίων. Ο αντιδραστήρας 1 της Φουκοσίμα περιλάμβανε μάλιστα διπλό σύστημα ασφαλείας, με κάποιες γεννήτριες να λειτουργούν με καύσιμα και άλλες με μπαταρία. Τίποτα όμως δεν βοήθησε, καθώς ακόμα και η πιο εξελιγμένη τεχνολογία και τα πιο αυστηρά πρότυπα ασφαλείας δε θα καταφέρουν ποτέ να δώσουν μια απόλυτη εγγύηση, ούτε απέναντι στις φυσικές καταστροφές, ούτε απέναντι σε πιθανές εγκληματικές πράξεις παραφρόνων τρομοκρατών (για να μην αναφέρουμε ότι το ανθρώπινο λάθος είναι πάντα δυνατόν). Μπορούμε να μειώσουμε τον κίνδυνο των πυρηνικών, δεν μπορούμε όμως να τον καταργήσουμε εντελώς. Εάν τον μειώσουμε σχετικά, αλλά ο αριθμός των πυρηνικών σταθμών συνεχίζει να αυξάνεται, όπως συμβαίνει σήμερα, ο απόλυτος κίνδυνος μπορεί να αυξηθεί.
Είναι πολύ σημαντικό να πούμε ότι ο κίνδυνος αυτός είναι απαράδεκτος διότι είναι ανθρώπινης προέλευσης, δηλαδή αποφευκτός και αποτέλεσμα των επενδυτικών αποφάσεων μικρών κύκλων πάντα σε σχέση με τα κέρδη τους χωρίς καμία πραγματική δημοκρατική διαβούλευση με τους λαούς. Λέγεται για παράδειγμα ότι «τα πυρηνικά ατυχήματα (sic) στην Ιαπωνία απέχουν πολύ από το να έχουν τόσες απώλειες σε ζωές, όσες το τσουνάμι», σύμφωνα με τους συντάκτες του Soir (14 Μαρτίου), που έρχονται να κρύψουν κάτω από το χαλί την ποιοτική διαφορά ανάμεσα σε μια φυσική καταστροφή που είναι αναπόφευκτη και μια τεχνολογική καταστροφή που είναι απολύτως απευκταία. Προσθέτουν ακόμα ότι «όπως κάθε σύνθετη βιομηχανική διαδικασία, έτσι και η παραγωγή πυρηνικής ενέργειας περιέχει ένα σημαντικό κίνδυνο» (ομοίως) έρχονται να αποκρύψουν την ιδιαιτερότητα του πυρηνικού κινδύνου, που είναι ότι η τεχνολογία αυτή έχει τη δυνατότητα να χτυπήσει ολόκληρο το ανθρώπινο γένος πάνω στη Γη. Πρέπει να κυνηγήσουμε αδυσώπητα αυτό το είδος των τοποθετήσεων, το οποίο αντικατοπτρίζει την τεράστια πίεση που ασκείται σε όλα τα επίπεδα στα πυρηνικά λόμπι.
Ο κίνδυνος είναι επίσης και εδώ
Αν οι ειδικοί δεν κρύβουν τη βαθύτατη ανησυχία τους, οι πολιτικοί ξεδιπλώνουν τη βλακεία τους. Ερωτηθείς στις 12 Μάρτη το απόγευμα, ο Γάλλος υπουργός Βιομηχανίας κ. Besson δήλωσε ότι αυτό που συμβαίνει στη Φουκοσίμα είναι «ένα σοβαρό ατύχημα, όχι μια καταστροφή». Για να δικαιολογήσει την υπέρ-πυρηνική πολιτική του, ο Βρετανός υπουργός Ενέργειας Chris Huhne, δε βρήκε τίποτα καλύτερο από το να επισημάνει την αδυναμία του σεισμικού κινδύνου στο Ηνωμένο Βασίλειο, προσθέτοντας ότι θα αντλήσει διδάγματα από αυτό που συμβαίνει στην Χώρα του Ανατέλλοντος Ηλίου, έτσι ώστε, τελικά, η ασφάλεια να είναι ακόμα καλύτερη ... Τα ίδια θλιβερά επιχειρήματα χρησιμοποιούνται με παραλλαγές από όλες τις κυβερνήσεις που έχουν αποφασίσει είτε να διατηρήσουν την πορεία τους προς την πυρηνική ενέργεια (Γαλλία κατά πρώτο λόγο), είτε να την μετατρέψουν (Ιταλία), είτε να αμφισβητήσουν τις αποφάσεις για έξοδο από την πυρηνική ενέργεια μετά το Τσερνομπίλ που ελήφθησαν υπό την πίεση της κοινής γνώμης (Γερμανία, Βέλγιο). Στόχοι: να αποφύγουν το πανικό, να αποτρέψουν μια νέα κινητοποίηση των συνειδήσεων, που θα έρθει να τορπιλίσει τα φιλόδοξα σχέδια για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας, σε όλο τον κόσμο.
Είναι λίγο το να πούμε ότι αυτά τα επιχειρήματα δεν είναι πειστικά. Στη Δυτική Ευρώπη, ειδικότερα, ο φόβος είναι κάτι περισσότερο από δικαιολογημένος. Στη Γαλλία, χώρα που ηγείται στον τομέα της πυρηνικής ενέργειας, οι αντιδραστήρες δεν πληρούν τα σεισμικά πρότυπα αναφοράς. Σύμφωνα με το Δίκτυο «Sortir du nucléaire», η Γαλλική υπηρεσία ηλεκτρισμού (ΕDF) πρόκειται να παραποιήσει τα αντισεισμικά στοιχεία για να αποφύγει να αναγνωρίσει το πρόβλημα και να μην επενδύσει τουλάχιστον € 1.900.000.000 προκειμένου να φέρει τον αντιδραστήρα στα υποχρεωτικά πρότυπα. Πιο πρόσφατα, το Συμβούλιο της Δικαιοσύνης απέρριψε την αίτηση για κλείσιμο του πυρηνικού σταθμού Fessenheim (Αλσατία), τον παλαιότερο σταθμό της Γαλλίας, που συνάμα βρίσκεται σε μια περιοχή υψηλού σεισμικού κινδύνου. Στο Βέλγιο, οι σταθμοί του Doel και Tihange είναι σχεδιασμένοι να αντέχουν σεισμούς μεγέθους 5,7 έως 5,9 βαθμούς της κλίμακας Ρίχτερ. Ωστόσο, από το 14ο αιώνα οι περιοχές έχουν εμπειρία τριών σεισμών με μέγεθος μεγαλύτερο των 6 Ρίχτερ.
Ας σημειώσουμε ότι δεν υπάρχουν αρκετοί μηχανικοί με ειδικευμένη εκπαίδευση σε θέματα διαχείρισης πυρηνικών σταθμών, καθώς και ότι το πυρηνικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης προβλέπει την εκκένωση μιας περιοχής 10 χλμ. γύρω από το εργοστάσιο, πράγμα το οποίο είναι εντελώς ανεπαρκές. Η παλαίωση των εγκαταστάσεων είναι μια άλλη πηγή ανησυχίας. Την ορίζουμε στα 50 έτη, ενώ πέραν των 20 ετών τα προβληματικά περιστατικά αυξάνονται. Έτσι, εξαιτίας της ηλικίας τους, δεκαεννέα από τους αντιδραστήρες της Γαλλίας παρουσιάζουν ανεπίλυτες ανωμαλίες όσο αφορά στην ψύξη έκτακτης ανάγκης ... στο σημείο αυτό που απέτυχαν και οι αντιδραστήρες στην Ιαπωνία. Κλπ., κλπ..
Μια επιλογή της κοινωνίας
Πρέπει να ξεφύγουμε από τα πυρηνικά ολοκληρωτικά και το ταχύτερο δυνατόν. Είναι απολύτως εφικτό από τεχνική άποψη και θα πρέπει ακολούθως να σημειωθεί ότι η αποδοτικότητα της πυρηνικής ενέργειας είναι πολύ μέτρια (τα δύο τρίτα της ενέργειας απορροφώνται ως θερμότητα). Η συζήτηση είναι πρωτίστως μια πολιτική συζήτηση, μια συζήτηση της κοινωνίας που θέτει στην τελική μια επιλογή πολιτισμού. Γιατί αυτό είναι το πρόβλημα: πρέπει να καταργήσουμε σταδιακά την πυρηνική ενέργεια και ταυτόχρονα να εγκαταλείψουμε τα ορυκτά καύσιμα, την κύρια αιτία της κλιματικής αλλαγής. Σε μόλις δυο γενιές οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πρέπει να καταστούν ως η αποκλειστική πηγή ενέργειας.
Ωστόσο, η μετάβαση σε ανανεώσιμες πηγές απαιτεί τεράστιες επενδύσεις, υψηλές ποσότητες ενέργειας, άρα και περισσότερες πηγές εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Στην πράξη η ενεργειακή μετάβαση είναι δυνατή μόνο εάν η τελική ζήτηση ενέργειας μειωθεί δραστικά, τουλάχιστον στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες. Στην Ευρώπη η μείωση αυτή θα πρέπει να είναι περίπου 50% μέχρι το 2050. Το μέγεθος αυτή της μείωσης δεν είναι εφικτό χωρίς τη σημαντική μείωση της παραγωγής υλικών και των μεταφορών. Πρέπει να παράγουμε και μεταφερόμαστε (με οχήματα) λιγότερο, αλλιώς η εξίσωση θα παραμείνει άλυτη. Δηλαδή είναι άλυτη για το καπιταλιστικό σύστημα, διότι η επιδίωξη του κέρδους κάτω από το μαστίγιο του ανταγωνισμού αναπόφευκτα σημαίνει αύξηση, δηλαδή συσσώρευση κεφαλαίου, η οποία μεταφράζεται σε ένα αυξανόμενο όγκο εμπορευμάτων, δηλαδή σε μια αυξημένη εκμετάλλευση πόρων.
Ως εκ τούτου, όλες οι απαντήσεις του καπιταλισμού απέναντι στην πρόκληση της κλιματικής αλλαγής βασίζονται στους μαθητευόμενους μάγους της τεχνολογίας, όπου η πυρηνική ενέργεια αποτελεί τη ναυαρχίδα. Το ενεργειακό σενάριο "bluemap" του Διεθνούς Οργανισμού Ενέργειας είναι αποκαλυπτικό ως προς το θέμα αυτό: προτείνει να πολλαπλασιαστεί το πυρηνικό πάρκο με τρεις πυρηνικούς σταθμούς μέχρι το 2050, πράγμα το οποίο συμπεριλαμβάνει την κατασκευή κάθε εβδομάδα μιας μονάδας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ενός γιγαβάτ. Αυτό είναι απλά μια καθαρή τρέλα.
Μια εναλλακτική πρόταση απέναντι σε αυτό το φαύλο σύστημα είναι περισσότερο επείγουσα από ποτέ. Αυτή περνά μέσα από τη ριζική μείωση του χρόνου εργασίας χωρίς μείωση των αποδοχών, με αναλογική πρόσληψη και σταδιακή μείωση της εργασίας: για να παράγουμε λιγότερο, θα πρέπει να εργαζόμαστε λιγότερο, και αυτό θα επιτευχθεί μόνο με την ανακατανομή του πλούτου. Περνά επίσης μέσα από τη συλλογική ιδιοποίηση των ενεργειακών και των οικονομικών τομέων, καθώς οι ανανεώσιμες μορφές ενέργειας είναι πιο ακριβές από τις άλλες πηγές και θα παραμείνουν έτσι για είκοσι τουλάχιστον χρόνια. Περνά τέλος, μέσα από έναν προγραμματισμό σε όλα τα επίπεδα, από το τοπικό έως το παγκόσμιο, προκειμένου να γεφυρωθεί το δικαίωμα του Νότου στην ανάπτυξη και στη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας. Σε τελική ανάλυση, αυτό απαιτεί το οικοσοσιαλιστικό σχέδιο μιας κοινωνίας που παράγει για την ικανοποίηση των πραγματικών ανθρώπινων αναγκών που είναι δημοκρατικά αποφασισμένες, με σεβασμό στους ρυθμούς και στη λειτουργία των οικοσυστημάτων.
Χωρίς μια τέτοια εναλλακτική η καπιταλιστική ανάπτυξη θα προκαλεί πάντα περισσότερες καταστροφές, χωρίς την ικανοποίηση των κοινωνικών αναγκών. Αυτό είναι, σε τελική ανάλυση, το τρομερό μάθημα της Φουκοσίμα.
Μετάφραση
Η. Κ.