Αν θα κρίναμε απο το πρόσφατο κείμενο, που επιχειρεί να αποτελέσει μια συμβολή του «Συνασπισμού της Αριστεράς, των κινημάτων και της Οικολογίας» στο Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, θα έπρεπε να αποκομίσουμε την ενθαρρυντική εικόνα μιας χώρας στην οποία οι θέσεις και τα επιχειρήματα της κοινωνικής και πολιτικής οικολογίας έγιναν αυτονόητα, συλλογικό κεκτημένο, κοινοί τόποι που έχουν την αυτονόητη θέση τους στα προγραμματικά κείμενα ενός κόμματος της ριζοσπαστικής Αριστεράς που οραματίζεται το μετασχηματισμό της σημερινής κοινωνίας και οικονομίας, στο δρόμο προς έναν «σοσιαλισμό με ελευθερία και δημοκρατία», πάντα κατά το κείμενο των προτάσεων του ΣΥΝ... για το Πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ .
Ο ίδιος ο Συνασπισμός, απο τότε ιδίως που βαφτίστηκε σε « κόμμα της Αριστερας των κινημάτων και της Οικολογίας», υιοθέτησε με πολύ βραδείς και διστακτικούς ρυθμούς κάποιες βασικές θέσεις της Πολιτικής Οικολογίας που διανθίζουν το λόγο και τα επίσημα κείμενα κάποιων στελεχών. Ομως δεν καταβλήθηκε καμιά ιδιαίτερη προσπάθεια για πραγματικό διάλογο, ενημέρωση και διάχυση των «αιρετικών» ιδεών της οικολογίας σε όλα τα οργανωτικά επίπεδα και κυρίως στα απλά μέλη του κόμματος και τους συμπαθούντες, που παραμένουν μέχρι σήμερα σε βαθειά άγνοια ή με λίγη ίσως επιφανειακή γνώση των περιβαλλοντικών προβλημάτων που αντιμετωπίζει η περιοχή που ζούνε, κάποια κραυγαλέα προβλήματα πανελληνιας κλίμακας και κάποιες πληροφορίες για τα μεγάλα πλανητικά προβλήματα, όπως είναι η αποσταθεροποίηση του κλίματος, ή τα έντονα καιρικά φαινόμενα, που συμβαίνουν ευτυχώς κάπου.. μακρυά απο τη χώρα μας..
Ο λόγος για την Οικολογία που εξέπεμπε η θεσμική Αριστερά, όλα αυτά τα χρόνια, ήταν ελάχιστα πειστικός, συνειδητά ή ασυνείδητα υπονομευμένος απο αοριστίες και επιφανειακές αναλύσεις για τα αίτια της περιβαλλοντικής κρίσης, που αποδιδόταν συνήθως στην ανικανότητα των εγχώριων διαχειριστών της εξουσίας και στον κακό καπιταλισμό, γενικά και αόριστα. Ετσι μπορούμε να πούμε οτι στο πολυσυλλεκτικό κείμενο συμβολής στο πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, ο στόχος με αριθμό 12, που αναφέρεται στην «προστασία του περιβάλλοντος και την αειφόρο ανάπτυξη», αποτελεί ένα ενθαρρυντικό σημείο των καιρών για την ριζοσπαστική Αριστερά. Το κείμενο αυτό αναφέρεται στην παρούσα κατάσταση και την περιβαλλοντική κρίση στον τόπο μας, στο σπάταλο και ρυπογόνο μοντέλλο ανάπτυξης και προχωράει σε σκιαγράφηση της στρατηγικής κατεύθυνσης που θάπρεπε να ακολουθήσει μια νέα περιβαλλοντική πολιτική, όπως την φαντάζεται η ριζοσπαστική Αριστερά, με αξιοποίηση και των προτάσεων της οικολογίας. Για πρώτη ίσως φορά διεκδικείται μια πραγματική ενσωμάτωση της περιβαλλοντικής διάστασης σε όλες τις επι μέρους τομεακές πολιτικές, κατανοώντας ότι το οικολογικό και κοινωνικό ζήτημα είναι αλληλένδετα.
Φαίνεται οτι άρχισε να γίνεται επιτέλους αντιληπτό οτι η ουσιαστική αντιμετώπιση των οικολογικών προβλημάτων, που απειλούν με τρόπο μη αναστρέψιμο τις βάσεις της ίδιας της ζωής, αποτελούν κεντρικά ζητήματα πολιτικής πάλης, που απαιτούν για την αντιμετώπισή τους βαθειές αλλαγές στον τρόπο σκέψης, στο αξιακό επίπεδο, και βαθειές τομές σε πολιτικό, οικονομικό και πολιτισμικό επίπεδο. Ομως η συνολική αμφισβήτηση του μέχρι σήμερα τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας, της παραγωγής και κατανάλωσης δεν είναι εύκολη υπόθεση και απαιτεί μεγάλες διανοητικές προσπάθειες, συλλογικών, οργανικών διανοουμένων, θεωρητικές αναζητήσεις και σχεδιάσματα για μια διαφορετική οργάνωση της κοινωνίας και του μέλλοντος της ανθρωπότητας.
Εδώ η αναζήτηση μιας θεωρίας για το μέλλον της ανθρωπότητας και της βιόσφαιρας γενικότερα απαιτεί μια πολυδιάστατη, διεπιστημονική και φιλοσοφική προσέγγιση που να αγγίζει τα απαγορευμένα όρια της ουτοπικής σκέψης και τα οράματα για μια οικοσοσιαλιστική κοινωνία, με σεβασμό όχι μόνο των φυσικών οικοσυστημάτων αλλά και του δικαιώματος σε εναλλακτικούς τρόπους ζωής, με αμεσοδημοκρατικές και εναλλακτικές μορφές οργάνωσης και διαχείρισης των προβλημάτων διαβίωσης και των δυνατοτήτων αυτοπραγμάτωσης όλων των ανθρώπων.
Ανάλογοι προβληματισμοί γίνονται διεθνώς και μάλιστα στα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη του δυτικού κόσμου (στην Ευρώπη και στην Αμερική) με πλούσια συνεισφορά σε ιδέες και προγράμματα για το σχεδιασμό μιας αντικαπιταλιστικής, οικοσοσιαλιστικής κοινωνίας. Στη χώρα μας απουσιάζει σχεδόν ολοκληρωτικά μια παρόμοια συζήτηση και ο ανάλογος προβληματισμός.. Αυτή η έλλειψη θα μπορούσε να αποδοθεί στη γενικά χαμηλή θεωρητική παραγωγή ιδεών και στην σχετική οικονομίστικη αγκύλλωση της παραδοσιακής Αριστεράς στη χώρα μας. Λείπουν ίσως και τα σχετικά έντυπα που να ενθαρρύνουν το διάλογο και τον προβληματισμό...
Κάποια στελέχη της ριζοσπαστικής οικολογίας έχουν κυκλοφορήσει πρόσφατα έντυπα με θέμα τον Οικοσοσιαλισμό. Μια νέα ιστοσελίδα,(socialist-ecology.blogspot.com),επιχειρεί επίσης ένα άνοιγμα στο σχετικό προβληματισμό. Η θεσμική Αριστερά περιορίζεται σε ατομικές παρεμβάσεις κάποιων οικολογικά ευαισθητοποιημένων αριστερών διανοουμένων, σε διάφορες ημερίδες, σε κάποια κείμενα στην ΑΥΓΗ της Κυριακής και την ΕΠΟΧΗ, ενώ το μηνιαίο ένθετο της κυριακάτικής Αυγής: «ο Δαίμων της Οικολογίας», παρά τις επίμονες προσπάθειες των συνεργατών του και της Συντακτικής Επιτροπής του, δεν κατάφερε μέχρι τώρα να κεντρίσει το γενικότερο ενδιαφέρον και να αποτελέσει φόρουμ διαλόγου και προβληματισμου,( ίσως λόγω του περιορισμένου χώρου που διαθέτει και της πολύ κακής ποιότητας χάρτου, που το κάνει ελάχιστα ελκυστικό και δυσανάγνωστο).
Οσοι πιστεύουν οτι οι αναμετρήσεις του 21ου αιώνα προϋποθέτουν και την επίλυση του οικολογικού και του κοινωνικού προβλήματος ταυτόχρονα και αναζητούν ενημέρωση και επιχειρήματα για την οργάνωση της σκέψης και της δράσης τους για να μπορούν να αντισταθούν στα παραπλανητικά επιχειρήματα περι «πράσινου καπιταλισμού», θα δυσκολευτούν αρκετά να βρούν σχετικά βοηθήματα και θεωρητικά ερεθίσματα. Η εγχώρια βιβλιογραφική παραγωγή είναι περιορισμένη και απο τη διεθνή, αν εξαιρέσουμε κείμενα του Μάρεϋ Μπούκσιν, πολύ λίγα είναι μεταφρασμένα στα ελληνικά.(Απο την εγχώρια, σχετικά πρόσφατη, παραγωγή, αρκετά κατατοπιστικός για την κατάσταση της οικολογικής συζήτησης στη χώρα μας είναι ο συλλογικός τόμος, προς τιμήν του Ν.Καίσαρη, με τίτλο «Η Πολιτική Οικολογία στην Ελλάδα», εκδ. Ευώνυμος Οικολογική Βιβλιοθήκη, 2006. Ενδιαφέρουσα είναι και η συλλογή κειμένων της Ανδριάνας Βλάχου, με τίτλο, Φύση, Κεφάλαιο και Κοινωνία, εκδ. Κριτική, 2007. Χρήσιμο είναι πάντα και το έργο του Τζον Μπελαμύ Φόστερ, «Οικολογία και Καπιταλισμός», εκδ. Μεταίχμιο,2005. Κατάλληλη για μια πρώτη προσέγγιση και γνωριμία της Πολιτικής Οικολογίας, είναι πάντα η συλλογή σχετικών κειμένων του 1991,απο τις εκδόσεις Κοινωνία και Φύση, με τίτλο «Πολιτική Οικολογία» και το πρωτοποριακό για την εποχή του «Μανιφέστο των Οικοσοσιαλιστών»,απο τις εκδόσεις Η ΕΠΟΧΗ. Οσοι παλι προβληματίζονται για τη ρευστή σχέση της ουτοπικής σκέψης με τον σοσιαλισμό αξίζει να διαβάσουν το βιβλίο της Μαρίας – Λουίζας Μπερνέρι, «Περιήγηση στην Ουτοπία», εκδ. Νησίδες και του Ράσελ Τζάκομπυ, «Ασαφής εικόνα. Ουτοπική σκέψη για μια αντιουτοπική εποχή», εκδ. Νησίδες.)
Η ελληνική Αριστερά με τις χρόνιες πολιτικές και οργανωτικές αδυναμίες της, την ενθουσιώδη ροπή της στον «τυφλό» ακτιβισμό έχει, κατά τη γνώμη μας, ανάγκη απο ισχυρές δόσεις θεωρητικού προβληματισμού, για το ξεκαθάρισμα βασικών εννοιών και αξιών, κατανόησης της ιδιόμορφης δυναμικής των νέων κοινωνικών κινημάτων, του συνδυασμού ρεαλιστικών και οραματικών στοιχείων στις επεξεργασίες προγραμματικών διεξόδων απο το σημερινό καταστροφικό νεοφιλελεύθερο καπιταλιστικό σύστημα, που καταστρέφει ολόκληρη τη βιόσφαιρα και εμποδίζει συστηματικά τις δυνατότητες για μια άλλη οργάνωση της κοινωνίας, της παραγωγής και της κατανάλωσης με τρόπο που να σέβεται τα φυσικά θεμέλια της ζωής και να μην υποθηκεύει το μέλλον των επόμενων γενεών.